Τι είναι η αποκατάσταση μαστού;

Η αποκατάσταση του μαστού είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της Επανορθωτικής Πλαστικής Χειρουργικής και ως στόχο έχει την αντικατάσταση δέρματος, μαζικού αδένα και θηλής που έχει αφαιρεθεί κατά την μαστεκτομή.

Το ποσοστό του μαστού που αφαιρείται σχετίζεται με τον τύπο και το μέγεθος του αρχικού όγκου, ενώ βασικός στόχος της αποκατάστασης είναι η επίτευξη συμμετρίας και στους δύο μαστούς.

Επιλογή τύπου αποκατάστασης

Σε ό,τι αφορά την επιλογή τύπου αποκατάστασης μαστού, βασική προϋπόθεση είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι η κάθε ασθενής είναι διαφορετική και μοναδική. Άρα η αποκατάσταση θα πρέπει να βασίζεται στα δικά της χαρακτηριστικά με βάση το σωματότυπό της, αλλά και τον τύπο της μαστεκτομής.

Μετά από μια μαστεκτομή, η ασθενής μπορεί να επιλέξει:

• Να φοράει εξωτερικές προθέσεις σιλικόνης που εφαρμόζονται σε ειδικό στηθόδεσμο
• Να μην αλλάξει καθόλου την εμφάνισή της
• Να προχωρήσει σε αποκατάσταση του μαστού της, είτε με ενθέματα σιλικόνης είτε χρησιμοποιώντας αυτόλογους ιστούς, δηλαδή ιστούς από το ίδιο της το σώμα

Η συνεχής πρόοδος της Επανορθωτικής Πλαστικής Χειρουργικής, προσφέρει σήμερα περισσότερο από ποτέ τη δυνατότητα σε μία γυναίκα που έχει υποβληθεί σε μαστεκτομή, είτε λόγω καρκίνου είτε προφυλακτικά, να προχωρήσει σε αποκατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Γιατί να σκεφτώ να προχωρήσω σε αποκατάσταση του μαστού μου;

Η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή ΔΕΝ είναι αισθητική επέμβαση. Οι επεμβάσεις αυτού του τύπου γίνονται για να αποκαταστήσουμε την ανατομία και τη συμμετρία. Μία τέτοιου είδους επέμβαση είναι μέρος της θεραπείας της νόσου και για το λόγο αυτό καλύπτεται από τις περισσότερες ιδιωτικές ασφάλειες και τον ΕΟΠΥΥ.

Άλλωστε, η αποκατάσταση μαστού μετά από μια μαστεκτομή, δεν αλλάζει μόνο τη φυσική εμφάνιση της ασθενούς αλλά έχει και τεράστια επίδραση στην ψυχολογία της, αυξάνοντας την ευεξία αυτού του ατόμου, τόσο σε προσωπικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο και τονώντας την αυτοπεποίθηση της.

Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να προχωρήσω σε αποκατάσταση μαστού;

Ο χρόνος μίας τέτοιας επέμβασης, εξαρτάται από:

• Την επιθυμία της ασθενούς
• Την κατάσταση της υγείας της
• Τον τύπο του όγκου
• Της θεραπείας που λαμβάνει

Για πολλές γυναίκες, η άμεση αποκατάσταση (δηλαδή η αποκατάσταση του μαστού στον ίδιο χειρουργικό χρόνο με αυτόν της μαστεκτομής), μειώνει την ψυχολογική φόρτιση, να βιώσει η ασθενής ένα διάστημα χωρίς μαστό, ενώ ταυτόχρονα μειώνει το κόστος και την ταλαιπωρία να υποβληθεί σε δύο μεγάλες επεμβάσεις σε διαφορετικούς χρόνους.

Αυτό ωστόσο, δε σημαίνει ότι μία ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε αποκατάσταση του μαστού της μήνες ή και χρόνια μετά από τη μαστεκτομή (απώτερη αποκατάσταση μαστού).

Αν για παράδειγμα η ασθενής έχει ξεκινήσει σχήμα χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας, τότε συνήθως η αποκατάσταση αναβάλλεται, μέχρι να ολοκληρώσει αυτές τις θεραπείες.

Υπάρχει «κανόνας» για το ποια αποκατάσταση είναι καλύτερη; Δεν είναι πιο ασφαλής η άμεση αποκατάσταση, γνωστή και ως «one and done»;

Αρκετά συχνά διαβάζουμε για “νέες” προσεγγίσεις, όπως είναι η “one and done”. Παρότι ακούγεται υπέροχο και η συγκεκριμένη αντιμετώπιση αποτελεί την ιδανική επιλογή για όλες τις γυναίκες, το “μία και έξω” μερικές φορές μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητικό, καθώς περισσότερο από το 30% των γυναικών με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλη μία χειρουργική επέμβαση.

Ασφαλώς, η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή σε ένα στάδιο (one step procedure), είναι μία συχνή επέμβαση και γίνεται με την άμεση χρήση ενθεμάτων, είτε μόνα τους, είτε με τη χρήση αλλομοσχεύματος χορίου (Alloderm).

Ωστόσο, αυτή η επέμβαση ενδείκνυται σε ασθενείς που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως για παράδειγμα ασθενείς που υποβάλλονται σε προφυλακτική μαστεκτομή (πχ BRCA +). Σε αυτές τις ομάδες ασθενών, οι πιθανότητες να χρειαστούν πραγματικά μόνο μία επέμβαση είναι πολύ αυξημένες.

Σε ό,τι αφορά ασθενείς που υποβάλλονται σε μαστεκτομή μετά από καρκίνο, υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν από την επιλογή της “one and done” χειρουργικής επέμβασης.

Ένα βασικό στοιχείο για το οποίο πρέπει να είναι ενημερωμένη η ασθενής, είναι ότι το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πάχος του ιστού που καλύπτει το ένθεμα.

Συχνά, μετά από μία μαστεκτομή, οι ιστοί που παραμένουν πάνω από το ένθεμα δεν έχουν αρκετό πάχος για να το καλύψουν επαρκώς, ακόμη και αν αυτό βρίσκεται κάτω από το μυ. Έτσι, πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν μετεγχειρητικά αυτό που αποκαλούμε “rippling”, δηλαδή ένα ορατό ένθεμα με δημιουργία «κυμάτων» στο δέρμα.

Ένα ορατό ένθεμα έχει ως αποτέλεσμα μία δυσαρεστημένη ασθενή, που θα την οδηγήσει ξανά στο χειρουργείο προκειμένου το ένθεμα να μην είναι ορατό. Αυτό αντιμετωπίζεται συνήθως με την προσθήκη λιπώδους ιστού (fat grafting) και είναι από τους πιο συχνούς λόγους που οι ασθενείς ζητούν μία επιπλέον επέμβαση.

Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, είναι η πιθανότητα ακτινοβολίας μετά τη μαστεκτομή. Η ακτινοβολία ασφαλώς δεν αποτελεί αντένδειξη για την αποκατάσταση του μαστού, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών και μπορεί να επηρεάσει το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα.

Η ακτινοβολία και τα ενθέματα συχνά δεν αντιδρούν καλά όταν γίνονται ταυτόχρονα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το δέρμα επηρεάζεται από την ακτινοβολία και η παρουσία ξένου σώματος (ένθεμα) κάτω από το δέρμα, μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε διάσπαση τραύματος , καθυστερημένη επούλωση και εκτεθειμένο ένθεμα.

Ακόμα ένα στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή με διατήρηση της θηλής (Nipple Sparing Mastectomy, NSM).

Η διατήρηση της θηλής βελτιώνει σημαντικά τα αισθητικά αποτελέσματα μετά την αποκατάσταση του μαστού, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται ενθέματα για την αποκατάσταση.

Οι ασθενείς που δεν είναι υποψήφιοι για NSM ή προτιμούν να μη διατηρήσουν τη θηλή, πολλές φορές έχουν λιγότερο ικανοποιητικά αποτελέσματα από μία ασθενή που έχει διατηρήσει τη θηλή της. Βέβαια, σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και η σταδιοποίηση του καρκίνου, αφού η θεραπεία της ασθενούς έχει πρωταρχικό ρόλο.

Για τις ασθενείς που προτιμούν την αποκατάσταση με αυτόλογους ιστούς (αποκατάσταση χρησιμοποιώντας ιστούς από την ίδια την ασθενή), αυτή μπορεί πιο εύκολα να πραγματοποιηθεί σε ένα στάδιο, παρότι στη βιβλιογραφία και πάλι υπάρχει έντονη συζήτηση για το ποιοι ασθενείς έχουν καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα.

Άμεση αποκατάσταση με κρημνούς όπως είναι αυτοί από την κοιλιά (DIEP ή TRAM), είναι εξαιρετικά σημαντικοί και αποτελεί το “gold standard” στην αποκατάσταση του μαστού παγκοσμίως στις μέρες μας, αφού επιτρέπουν στις ασθενείς να ξυπνούν με στήθος που έχει ακριβώς την ίδια υφή, αποφεύγοντας έτσι το ψυχολογικό τραύμα της απώλειας του στήθους, σύμβολο μητρότητας και θηλυκότητας.